Yapay zeka, makinelerin insan benzeri akıl yürütme ve öğrenme yeteneğidir.
Teknoloji geliştikçe yapay zeka hayatımızın bir parçası haline geldi. Bilişimden turizme, sağlıktan sanayiye kadar her alanda yapay zeka aktif şekilde kullanılmaya başlandı. Peki, yapay zeka nedir? Temelleri nelerdir? Şimdi içeriğimizde bu konunun tüm detaylarından bahsedeceğiz.
Yapay Zeka Nedir
Artificial Intelligence (AI), dilimize yapay zeka olarak çevrilmiştir. İnsan ya da hayvanlara özgü olan zekanın, bilgisayar veya bilgisayar kontrolünde robotlar için tasarlanması ve robotların insanmış gibi düşünerek, belirlenmiş faaliyetleri yerine getirmesi olarak tanımlanmaktadır.
Yapay zeka nedir? sorusuna en kısa bu şekilde cevap verilebilir. Yani yapay zeka ile robotların insanlarda olduğu gibi düşünmesi sağlanır. Böylece robotlar belirli gündelik iş ya da görevleri yerine getirerek, insanlara ait olan işleri tıpkı insanlar gibi gerçekleştirebilirler.
İçerisinde bulunduğumuz yüzyılın en önemli gelişmelerinden olan yapay zeka, 1950’li yıllardan itibaren hayatımıza girmiş olmasına karşın, 21. yüzyılda popülaritesini kazanmıştır. 1950’li yıllarda “Makineler Düşünebilir Mi?” sorusunun bir konferansta Alan Turing tarafından dile getirilmesiyle, makine öğrenmesi hayatımıza girmiş oldu.
Yapay Zekanın Özellikleri Nelerdir
Kodlama ile robotların belirli komutları yerine getirmesini sağlayabiliriz. İşte yapay zeka bunun en ileri boyutu. Onlara verilen komuttan daha çok, yapay bir zekadır. Yani bu sayede kendileri düşünebilir, kendi düşüncesine göre hareket edebilir.
Tabii ki yapay zeka örnekleri çok fazla olduğundan, örnekler çeşitlenebilir. Peki, yapay zekanın özellikleri nelerdir?
- Makine öğrenmesi sayesinde öğrenir ve öğrendikleri ile yeni veriler oluşturarak, öğrenmeyi tekrarlattırır.
- Öğrendiği verilerden yararlanarak, yeni veriler oluşturur ve bu şekilde kendi düşüncesine uygun hareket edebilir.
- Bol miktarda bilgiyle beslenir.
- Farklı örnekleri olduğundan, onlarca farklı sektörde aktif olarak kullanılabilir.
- Öğrendiklerini tutabilir ve tuttuğu verilerle yeni şeyler öğrenir.
- İnsanlığın en önemli yardımcısıdır.
Yukarıda da görüldüğü üzere, Artificial Intelligence (Yapay Zeka), insanlık için son derece önemli bir buluştur. Öyle ki insan hayatını kolaylaştıran, angarya olarak tabir edilen işleri insanların yaptığı gibi yapan bir teknolojidir. Peki, yapay zekanın kullanım alanları nerelerdir?
Yapay Zeka Kullanım Alanları
Yapay zeka kullanımı için ilgili sektörde hangi görevlerin yerine getirilmesi gerektiği tespit edilmelidir. Çünkü yapay zeka (AI) teknolojisi son derece gelişmiş olduğundan, her alanda özgürce kullanılabilmektedir. En çok kullanıldığı alanlar ise şu şekildedir:
- Sağlık: Hastalıkların teşhisi, ameliyatların gerçekleştirilmesi, sağlık sistemi otomatları, raporların değerlendirilmesi karşılaştırılması vb. pek çok alan.
- Turizm: Konaklama işletmelerinde garson, turistik yerlerde tur rehberi, turizm tesislerinde otomasyon sistemleri vb. çeşitli alanlar.
- Sanayi: Yüz tanıma sistemleri, personel devam sistemleri, otomasyonlar, el değmeden gerçekleştirilen üretimler vb. farklı alanlar.
- Eğitim: Çeşitli eğitim faaliyetlerinin otomatikleştirilmesi, derslerde öğrenmeyi kolaylaştırıcı aktivitelerin gerçekleştirilmesi, öğretmenlerin işini kolaylaştırıcı hamlelerin yapılması vb. alanlar.
- Savunma Sanayii: Yeni araçların yapılması, insansız araçların üretilmesi, savunma sistemlerinin geliştirilmesi vb. alanlar.
- E-Ticaret: Alışverişin güvenilir hale getirilmesi, daha işlevli web sayfalarının oluşturulması, insan hayatını kolaylaştırıcı uygulamaların tasarlanması vb. alanlar.
Yukarıdaki listede bulunanlar, yapay zekanın en fazla ihtiyaç duyduğu alanlar olarak gösterilebilir. Yapay zeka hangi alanlarda kullanılır? sorusuna da bu şekilde cevap verilebilir. Peki, yapay zeka temelleri nelerdir?
Yapay Zeka Temelleri
Günümüzde yapay zekanın dinamiklerini kavramaya başladıkça, artık onun yaptıkları bizim için şaşırtıcı gelmemeye başladı. Çünkü her alanda yapay zeka kullanıldıkça, onun yaptıklarına fazlasıyla alıştık.
Telefonlar, bilgisayarlar, akıllı bileklikler ve bunun gibi daha pek çok örnek, hayatımızın olmazsa olmazları arasına girdi. Her ne kadar bu sistemleri aktif olarak kullansak da yapay zekanın temelleri ne yazık ki tam olarak bilinmiyor.
Peki, yapay zeka nasıl öğreniyor? Nasıl çalışıyor? Bunu sağlayan ne? Şimdi bunu sağlayan metotlardan bahsedeceğiz.
Dar (Narrow) Yapay Zeka
Yapay zeka türleri içerisinde en çok karşılaştığımız dar yapay zeka olarak söylenebilir. Çünkü Google Asistan, Siri gibi sık kullanılan uygulamalar, dar yapay zekanın örneklerinden. Peki, dar yapay zeka nedir? Görece insan zekasına yakın olarak çalışan, ancak analitik düşünemeyen, sebep-sonuç ilişkisi kuramayan bir yapay zeka türüdür.
Yani bu türde çok fazla veriye ihtiyaç vardır. Az veriden, çok fazla sonuç çıkarılamaz. Ancak veri miktarı arttıkça, daha aktif çalışabilme kabiliyeti ortaya çıkar.
Ayrıca farklı alanlardan gelen spam olarak adlandırılan e-postaların filtrelenmesi, sağlık alanında hastanın genel sağlık durumunun takip edilmesi gibi çeşitli alanlarda dar yapay zeka örnekleri ile karşılaşıyoruz. Ancak genel hatları ile gelişmiş bir yapay zeka modeli değil. Geliştirilmesi mümkün ancak ilerleyen süreçte bunun için çok fazla zaman ve maliyete ihtiyaç duyulacağı da bilinen bir gerçek.
Genel (General) Yapay Zeka
Dar yapay zekaya göre çok daha etkili olan, insan zekasına çok daha yakın olan ve sebep-sonuç ilişkisi, analitik düşünme gibi avantajlara sahip olan yapay zeka türüdür. Geniş yapay zeka nedir? sorusuna en kısa bir şekilde cevap verilebilir.
Günümüzde dar yapay zekadan geniş yapay zekaya bir evrilme söz konusu olsa da henüz ciddi örneklerini görmüş değiliz. OpenAI buna küçük bir örnek olarak gösterilebilir. Ancak yeterli değildir.
Savunma sanayi, eğitim, ticaret ve sağlık gibi alanlarda genel yapay zekanın örnekleriyle ilerleyen zamanlarda karşılayacağız. Ancak bu gelişmelerin kaç yıl sonra gerçekleşeceği muamma. Çünkü çok ciddi yatırım ve bir o kadar da zaman gerekiyor.
Tabii ki bunda biraz da insan zekasının tespit edilmesi önemli rol oynayacak. Çünkü henüz insan beyni ve zekasının çok azı keşfedildi. Yeni keşifler, yapay zeka türlerine de kaynak olacak.
Makine Öğrenimi (Machine Learning)
Yapay zekanın alt alanlarından bir tanesi olan makine öğrenmesi, ortaya konulan verilerden yeni bilgilerin elde edilmesi süreci olarak ifade edilebilir. Yani programlara belirli veriler girildikten sonra makine öğrenimi ile artık program bu verilerden çıkarım yapmakta ve verileri kullanarak kendisi öğrenmektedir.
Ayrıca makine öğrenimi ile hazırlanan uygulamalar, kullanıldıkça daha gelişmiş hale gelir. Çünkü bu şekilde yeni veriler öğrenecek, öğrendiği verileri işleyecek ve yeni veriler oluşturacaktır.
Derin Öğrenme (Deep Learning)
Makine öğreniminin alt disiplini olan derin öğrenme, yapay sinir ağları olarak adlandırılan model üzerinde hareket etmektedir. İnsan beynini taklit ederek öğrenmeye dayalı bir sistem olduğundan, son derece gelişmeye açık bir yapay zeka alt alanıdır.
Günümüzde dil çeviri araçları, ChatGPT gibi araçlar, derin öğrenmenin örneklerinden birkaçıdır. Ancak henüz beynin tamamı ya da önemli bir bölümü keşfedilemediğinden, derin öğrenme ile ilgili daha büyük çalışmalar yapılamıyor.
Eğer ilgili çalışmalar hızlandırılırsa, yapay zekanın günümüzde kullanım alanları çok daha geniş olacaktır.
Her iki öğrenme mantığı göz önünde bulundurularak, yapay zeka nasıl çalışır? sorusuna da cevap bulunmuş olacaktır. Çünkü iki önemli öğrenme mantığına göre bir çalışma disiplinine sahiptir.
Sizin için hazırladığımız “Yapay Zeka Nedir? Temelleri Nelerdir?” isimli içeriğimizi burada sonlandırıyoruz. Sizce yapay zekanın gelişiminde ilerleyen dönemlerde neler olacak?
Yapay Zeka Siteleri
İşte yapay zeka hakkında bilgi edinmek için en iyi web sitelerinden bazıları:
- Google AI: Google AI, Google’ın yapay zeka araştırma ve geliştirme bölümüdür. Site, yapay zekanın temelleri, yapay zeka uygulamaları ve yapay zeka araştırmaları hakkında bilgi sunmaktadır.
- OpenAI: OpenAI, kar amacı gütmeyen bir yapay zeka araştırma laboratuarıdır. Site, yapay zekanın temelleri, yapay zeka uygulamaları ve yapay zeka araştırmaları hakkında bilgi sunmaktadır.
- Stanford AI Lab: Stanford AI Lab, Stanford Üniversitesi’nde bulunan bir yapay zeka araştırma laboratuarıdır. Site, yapay zekanın temelleri, yapay zeka uygulamaları ve yapay zeka araştırmaları hakkında bilgi sunmaktadır.
- MIT CSAIL: MIT CSAIL, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde bulunan bir yapay zeka araştırma laboratuarıdır. Site, yapay zekanın temelleri, yapay zeka uygulamaları ve yapay zeka araştırmaları hakkında bilgi sunmaktadır.
- AI Today: AI Today, yapay zeka hakkında en son haberleri ve trendleri sunan bir web sitesidir.
En iyi yapay zeka siteleri ile alakalı daha ayrıntılı bilgiler öğrenmek istiyorsanız aşağıdaki bağlantıyı ziyaret edebilirsiniz.
https://www.martimm.com/en-iyi-yapay-zeka-siteleri/
Sıkça Sorulan Sorular
Yapay Zeka Ne Demek?
Artificial Intelligence (AI) yani yapay zeka, insan gibi düşünen robotlar oluşturmak, günlük çeşitli faaliyetleri onların yapmasını sağlamak için öğrenme temelleri üzerinden yapay bir zekanın ortaya çıkarılmasıdır.
Yapay Zeka Nasıl Çalışır?
Çeşitli verilerin sisteme girilmesi, girilen veriler ile yeni verilerin oluşturulması mantığı ile çalışan yapay zeka, insan gibi düşünen algoritmaları içermektedir. Ancak henüz insan zekası tamamıyla keşfedilemediğinden, yapay zeka modellerine sağlanan veriler çerçevesinde öğrenmeler gerçekleşmektedir.
Yapay Zeka Nerelerde Kullanılır?
Otomasyonlar, ameliyatlar, spam yorumları engelleme, konuşarak arama yapma, yazı yazma, eğitim, savunma sanayii, ticaret ve turizm gibi özel ya da genel pek çok alanda aktif olarak kullanılmaktadır.
