İnsan beyni çalışma prensipleri ve teknik tüm detayları ile beyin nasıl çalışır, beynin tüm gerekli analizleri konumuz içerisinde yer almaktadır. İnsan beyninin gizemi günümüzde hala çözülebilmiş değil. Ancak beyin nasıl sorusu merak uyandırmaya devam ediyor. Düşünce, davranış, fikir ve hareket sistemlerimizin efendisidir beynimiz.
İçerikler
Beyin Nasıl Çalışır
Beyin düşünce, hareket ve duyguları kontrol eden organdır. Beyin nasıl çalışır? Vücudumuzun farklı noktalarından beynimize saniyede milyonlarca kez sinyal ve ileti gider. Beyinde bu nöronlar aracılığıyla değerlendirip ayrıştırıp bellekte bulunan eski bilgileri karşılaştırır nöronlar arası yeni bağlantılar kurarak bu işlemleri gerçekleştirir. Genel olarak işitme, görme, hareket etme ya da düşünme gibi işlemler beyin içerisindeki nöronlar tarafından çok kısa sürelerde gerçekleştirilir.
Beyin ve Davranış
İnsan beyni ortalama olarak sadece 1,4 kilogramağırlığa sahiptir. Oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu nedenle de çalışma prensibi son derece farklıdır. Halen daha profesörler tarafından beynin nasıl daha fazla çalıştırılabileceği ve nasıl karar verdiği araştırılır.
Beynin Kısımları
Beynin sağ kısmı, şu anki zaman ile ilgilenir. Yani beynin o bölgesi aktif olarak o an ne yaptığınız ile bağlantılıdır. İçinde bulunduğunuz odanın kokusu ortamın sıcaklığı ışık oranı beynin tamamen sağ tarafı sayesinde bilinebilir. Beynin sağ tarafı gördüğü hissettiği ve anlayabildiği şeylerle yani resimlerle düşünür.
Duyu organlarımızın bir kısmı ile bilgi alışverişi vardır. Beynin sağ kısmı ortamın o anki durumu ile ilgili çıkarımlar gerçekleştirir ve bizlere sunar. Aslında bulunduğumuz alanın nasıl olduğunu, nasıl korktuğunu ya da kadın herhangi bir yiyeceğin tadını beynin sağ kısmı sayesinde anlarız. İnsan beyninin sağ kısmı sayesinde dünya ile iletişime geçer ve fiziksel hareketler başta olmak üzere aldığımız her karar direkt olarak beynimizin sağ bölümü ile alakalıdır.
Beynin sol kısmı düşünerek konuşarak düşünür, konuşmamızı sağlayan şey aslında beynimizin sol kısmıdır. Beynin sol kısmı aslında hiçbir şekilde susmaz. Sürekli olarak çalışmaya devam eder. İç dünyanızı dış dünyaya bağlayan sol beynin konuşarak düşünmesidir. Beynin sol kısmının çok daha hızlı bir şekilde çalışabilmesi ve yıllara rağmen aktif şekilde çalışmasını sürdürebilmesi için bazen bakıma ihtiyaç duyar. Bu konuyla alakalı mevcut bilgiler biraz kafa karıştırıcı olsa da kesinlikle bazen beyninde dinlenmeye ihtiyacı vardır.
Beynimizde Kaç Tane Hücre Var?
İnsan beyninde farklı tiplerde hücreler bulunmaktadır. Sinir hücreleri ve nöronlar bulunur. Tüm beyinde 80-90 milyar nöron ve sinir hücresi bulunmaktadır. Beynin el yüz kabuk ya da korteks kısmında 19 milyar hücre ve nöron bulunmaktadır sinir hücrelerinin dışında tahminen onlara yakın sayıda da diğer hücreler “glia” hücreleri bulunmaktadır. Bu hücrelerin tamamı sinir sisteminin işlevlerine nöronlar kadar katkıda bulunur.
Kadın Erkek Beyni Farklı Mı?
Kadın ve erkek beyninde temel anatomik yapılar her ne kadar benzer olsa da bazı belirgin farklılıklar söz konusudur. Kadınların beyin yapısı stres, öfke merkezi olan amigdala ile iki beynin yarısını birbirine bağlayan corpus callosum erkeklere oranla daha büyüktür.
Erkeklerde ise yön bulma ve bellek ile ilgili hippokampus bölgesi kadınlara göre daha hacimlidir. Kadın ve erkek beynindeki en büyük ve farklılık “bağlantısallık” alanında ortaya çıkmıştır. Beyindeki işlevsel hücreler arasındaki mikroskobik bağlantılar yerleşim şekilleri kadın ve erkeklerde farklıdır. Erkeklerde sol ve sağ beyin yararları içerisindeki ön ve arka yönlü bağlantılarda daha yoğun olurken kadınlarda sol ve sağ beyin arasındaki bağlantılar daha baskın bir yer işgal eder.
Beynimizin Kapasitesi Ne Kadar?
Beyin bilgisayar gibi bir kapasiteye sahip değildir. Beyin her gün aktif olarak çalışır. Beyin ile alakalı %100 kullanılıyor ifadesi sık sık dile getirilse de bu tamamen bir şehir efsanesi olarak nitelendirilmiştir.
Beyin Çalışmasına İyi Gelen Besinler
Uzmanlar her zaman beyin hücreleri, beyin sağlığı ve beslenme arasında doğrudan bir ilişki olduğunu açıklamıştır. Beynin daha zinde kalması ve sağlıklı bir biçimde yaşlanabilmesi için Omega3 ve diğer vitaminler beyin sağlığına son derece iyi gelmektedir. E vitamini, C vitamini, B12 vitaminleri beynin hem gelişimi hem de yetişkinlerdeki beyin sağlığına katkıları son derece fazladır.
Beynin çalışma fonksiyonu diğer organlara oranla farklıdır. Sağ beyin ve sol beyin çalışma mantığı tamamen birbirinden ayrılırken, beyin hücrelerini güçlendirmek ve nöron sayısını arttırmak içinde vitamin almak gerekir.
- E vitamini: bitkisel yağlar, tohumlar, kabuklu çerezler ve tam tahıllı yiyecekler E vitamini bakımından zengindir. Kuşkonmaz, avokado, çilek, kiraz, böğürtlen ve yeşil yapraklılar da E vitamini bakımından zengindir.
- C vitamini: yeşil ve kırmızıbiber, kuşburnu, domates ve patates, limon, portakal da bolca C vitamini vardır. C vitamini besin öğelerinin vücutta kullanılmasına da yardım eder.
- B12 vitamini: B12 vitaminleri, sinir sistemi fonksiyonları ve nöronlar için gereklidir. Merkezi sinir sistemi fonksiyonları için gerekli olan B12 vitaminleri kişinin duygu durumunu da düzenler.
Beyin sağlığına alınan gıdalar kadar, havanın da etkisi vardır. Özellikle beyin pili kullanan hastalar için temiz hava solumak çok daha önemlidir. Açık havada yürüyüş ve egzersiz yapmak da son derece faydalıdır. Beynin çalışmasına iyi gelen besinleri ise aşağıda bulabilirsiniz.
Somon
Beynin büyük bir bölümü yağlardan oluşur. Yüzde 60’un üzerinde bir kısımdan bahsediyoruz. Beynin hücre yapısındaki yağın üretimini ise Omega 3 yapar. Omega 3 arasında en önemlileri ise DHA’dır. DHA içeren bir yiyecek türü olan somon dikkat sorunu olan, sinir ve yorgunluk hissedenler için idealdir.
Yaban Mersini
Yaban mersini içerisinde çok sayıda antioksidan vardır. Bu madde beyni strese karşı korur. Yaşlanmanın etkisini çok daha az hissettirir. Beyindeki iltihaplanmayı arttırdığı gibi daha pek çok olumlu yönü vardır.
Brokoli
Beyin hücreleri sürekli olarak çoğalmalıdır. Bunun için ise sülforafan adı verilen bir bileşene ihtiyaç var. Brokoli de bolca bulunuyor. Özellikle salata olarak haşlama yemek çok daha faydalıdır.
Bitter Çikolata
Çikolatayı herkes çok sever. Öyle ki beyindeki kan akışını arttıran bir etkiye de sahip. Özellikle odaklanma, hafıza güçlendirme ve reaksiyon iyileştirme özellikleri vardır.
Ceviz
Omega 3 yağı DHA bakımından son derece zengin olan ceviz, beyine benzeyen yapısı ile vücudumuz için oldukça gereklidir. Uykuyu düzenleme, sinir ve stresi azaltan yapısı ile sık sık tüketilmelidir.
Beynin Bölümleri ve Çalışma Şekli
Ortalama olarak 1,5 kg ağırlığında olan insan beyni, kişiden kişiye değişmek kaydı ile 1130 ile 1260 cm3 olarak değişen hacimlerdedir. Ortalama bir insan beyninde 85 milyar nöron vardır.
İnsan Beyninde 5 Ana Lob Vardır;
- Frontal lob – Düşünme hissetme, hissiyat değişikliği buradan belirlenir.
- Parietal lob – Duyu organlarından gelen bilgileri birleştirir ve nesnelerin kullanılmasında parietal lob görev yapar.
- Oksipital lob – Görme duyusu ile alakalı bilgilerin tamamı Oksipital lob da işlenir.
- Temporal lob – Koku ve ses algılama başta olmak üzere, yüz mekan gibi karmaşık işlemlerde buradan yapılır.
- Serebellum – Duyu organlarından gelen en her bilgiyi ilişkilendirir. Serebellum dengeyi de kontrol eder.
Beynin Bölümleri
Beyin anatomik olarak 3 farklı bölüme ayrılır. Ön beyin, orta beyin ve art beyin; beynin ön bölümü üst düzey işlevler kontrol edilir. Orta ve art beyin bölümünde ise bilinç dışı otonom işlevler yer alır.
Beynin İşlevleri
- Duyu organlarından gelen uyarıları değerlendirir ve yönlendirir
- Öğrenme faaliyetleri ve hafıza dolgusunu güçlendirir
- Yaşanan olaylar, problemler düşünülür ve çözülür
- Hormonların salgılanma zamanı belirlenir
- Yeme, içme, susama, uyku vb. faaliyetler düzenlenir
Ön beyin
Beynin kontrol merkezidir. Ön lop bir çok önemli görevi üstlenir. Problem çözme, yürüme, mantık, planlama, yargılama gibi duyguların tamamının kontrol mekanizması ön beyin tarafından yapılır.
Orta beyin
(Grekçe: mesos – orta, enkephalos – beyin), anlamına gelmektedir. Merkezi sinir sisteminin pek çok görevi orta beyinde gerçekleştirilir. Görme, işitme, motor kontrol, uyku/uyanma, uyarılma gibi görevleri vardır.
Art beyin
Omurgalarda yer alan merkezi sinir sisteminin gelişmesi ve sınıflandırılmasında yer alan bölgedir. Rh1- Rh7 dizisinden oluşan toplam 8 rombomer bölge buradadır.
