Döner Sermaye Nedir | Ödemesi Nasıl Yapılır

Martım

Updated on:

Döner Sermaye Nedir

Döner sermaye nedir birçok insan tarafından duyulan kelime aşinalığı olan ancak tam anlamının çok fazla insan tarafından bilinmediği bir sistemdir. Döner sermayeyi net bir şekilde ifade etmek gerekirse ödeme sistemi olarak açıklanabilir. Bu sistemin oluşturulmasında tek bir neden vardır. Temel neden devlet ekonomik sisteminin devamlı olarak gelir elde etmesini sağlamaktır.

Devletin ekonomik işletmelerinden gelir elde etme mantığına döner sermaye denir. 2004 yılından bu yana Sağlık Bakanlığı bünyesinde devam etmektedir. Döner sermaye özellikle kamu kurum ve kuruluşlarına hizmet kalitesini artırmak adına da kullanılmaktadır.  

İhtiyaç duyulan mal ve diğer hizmetlerin alınabilmesi ya da verilebilmesi için kurumlar bazında ilgili kanunlar çıkartılır. Buradan elde edilen gelir ortak bir havuz sisteminde birikir. Kurum içeride çalışan personelin nitelik ve derecelendirme sınıflandırılmasına göre farklı döner sermayeden pay da alabilmektedir.

Döner Sermaye Nedir

Döner sermaye, kamuda bulunan kurumların ihtiyaçları doğrultusunda, yasal kanun ile belirtilmiş firmalar içindeki ticari etkinliklere verilen genel isimdir.

Döner sermaye bir ödeme havuzu sistemidir. Kurum ya da kuruluşlar ticari etkinliklerden elde ettikleri gelirleri ortak bir havuz sistemine aktarırlar. Bu havuz içerisinden elde edilen gelirin bir kısmı hazineye aktarılır. Geriye kalan gelir ise çalışanlar arasında pay edilmektedir.

Sağlık çalışanlarında ise rütbesine ve niteliklerine göre döner sermayeden pay alabiliyor. Döner sermayenin oluşturulmasındaki amaç personelleri para kazandırmak ve yine devletin kar etmesini sağlamaktır. Döner sermaye ile alakalı kritik noktada burada başlamaktadır.

Elde edilen kazancın bir miktarı devlet hazinesine gönderilir. Geri kalan kısım ise sağlık kuruluşlarının gerek ihtiyaçlarını ve çalışanlarına ek ödeme olarak dağıtılır. Bu sistem üzerinden hem devlet kazanç sağlar hem de sağlık kuruluşunda çalışan tüm personeller ek ücret elde etmiş olur. İstisnai olarak İşçiler arasında da bu durum yaşanmaktadır. Ancak daimi olarak işçilere ek ödemeler yapılmaz.

Döner Sermayeli Şirketlere Örnekler

Ülkemizde sağlık, eğitim, kültür, tarım ve orman alanlarında Kamu dairelerinde bağlı olarak faaliyet gösteren birçok kurumda döner sermayeli işletmeler bulunabiliyor. Bunlara örnek olarak devlette üniversite hastaneleri meslek lisesindeki atölyeler ile birlikte Orman İşletme Müdürlüklerine bağlı olarak çalışan bazı işletmeler örnek olarak verilebilir.

Verilen hizmetlerde döner sermaye alınmasındaki ana nedenlerden bir tanesi de tahsis edilen sermayenin neredeyse tamamının kendi faaliyetleri için döndürülmesidir. Yani bir işletmenin giderlerini kendi gelirleri ile döndürmesi anlamına gelir.

Konuyla alakalı Maliye Bakanlığı verilerine göre kamu idaresine bağlı olarak görev yapan toplamda 4157 adet döner sermaye işletme bulunmaktadır. Bu söz konusu işletmeler gelir-gider alacak borç ve nakit, durumlarını kendi kurumlarına göre belirleyebilmektedir.

Döner Sermaye Harcı

Döner sermaye harcına her yıl zam gelir. 2022 yılı için belirlenen Döner Sermaye Harcı 171,25 TL’ye ek olarak 23,50 TL olarak belirlenmiştir.  Toplamda 194,75 TL bir döner sermaye harcı alınmaktadır.

Döner Sermaye Ödemesi Nasıl Yapılır

Döner Sermaye Ödemesi farklı yöntemler ile ödenebilir. E-devlet üzerinden ödeme yapılabiliyor.  Hizmet bedelini elektronik ortamda ödemek isteyenler e-devlet üzerinden yapabilirler.

Bunun için www.turkiye.gov.tr adresine giriş yaparak Tapu ve Kadastro Harç ve Döner Sermaye Sorgulama / Döner Sermaye Ödeme” bölümünden tüm harç ve döner sermaye ödemeleri yapılabiliyor.

Tapuda Döner Sermaye Yönetmeliği

Döner sermaye yönetmeliği tapu da biraz daha farklı çalışmaktadır. Kamu hizmetlerinde oluşan kapasite fazlalığını değerlendirmek devlet bütçesine katkı sağlamak mali ve idari özellikler sağlamak amacıyla döner sermaye İşletmesi adı verilmiştir.

Bu işletmeler kamu görevlerine paralel olarak meydana gelen genel idare esaslarına göre yürütülür. Hizmetlerin devamlılığını sağlanabilmesi için de döner sermaye işletmelerine ayrılmış ek sermayeler bulunur “Tapu Kadastro İşlemlerinde Tahsil Edilecek Döner Sermaye Bedellerinde Değişiklik Yapan 6544 Sayılı Yasa” uyarınca yıllık olarak hazırlanır ve öyle ilan edilir.

Döner Sermaye Ücreti Alınmayacak İşlemler

Tapu işlemlerinde bazen döner sermaye talep edilmez. 4706 sayılı kanun kapsamında ifraz işlemleri Karayolları Genel Müdürlüğü işlemleri ve mahkemelerin bilgi ve belge talepleri gibi yönetmelikte belirlenmiş olan bazı işlemler için döner sermaye ücretleri alınmamaktadır.

 Bu belirlenen işlemler 2022 yılında güncellenmiş olup döner sermayeden muaf tutulmuştur. Ayrıca parselin ilanından alınmak suretiyle oluşturulan plan örnekleri yine 4706 sayılı kanun kapsamında muaf tutulmuştur.

Kimler Döner Sermayeden Pay Alır

Döner sermaye kapsamında olan memurların tamamı döner sermayeden pay alırlar.  Döner sermayeden pay alanlar; Doktorlar, Başbakanlık devlet personelleri, Hemşireler, Döner sermayeye bağlı olan bir kamu kuruluşu ya da şirkette görev yapan üst düzey yetkililer

Döner Sermayenin Ödemesi Nereye Yapılır

Taşınmaz mal alıcısı telefonuna gelen 12-13 haneli numara sayesinde döner sermaye ücretini ödeyebilir. Kredi kartı üzerinden de ödemeler yapılabilir. Tapu Kadastro Genel Müdürlükleri de döner sermaye ödemelerini almaktadır.
Sorgulama için de e-devlet aracılığı ile yapılabilir. Bunun için www.turkiye.gov.tr adresine giriş yaparak “Tapu ve Kadastro Harç ve Döner Sermaye Sorgulama / Döner Sermaye Ödeme” sekmesi üzerinden işlem yapabilirsiniz.

Yorum yapın