Kan gazı; kanda bulunan karbondioksit ve oksijen değerlerine denir. Sağlıklı bir insan vücudunda oksijen ve karbondioksit değerleri uygun seviyede olmalıdır. Bu iki etmende herhangi bir dengesizlik söz konusu olduğunda ortaya ciddi hastalıklar çıkabilmektedir.
Genellikle solunum sıkıntısı çeken kişilerin kanında bulunması gereken oksijen yerine karbondioksit bulunmasıdır.
Kan gazları; solunumun yeterli seviyede olup olmadığını gösterir ayrıca asit/baz dengesindeki oranı tanı, takip ve tedavi evresinde önemli bir oynar.
Kan gazı ölçümü için arteriyel ya da venöz kan örnekleri gerekir. Bu örnekler ekstremite damarlarından alınmaktadır. Arteriyel kan alımı, tıbbi olarak riski bir uygulama olduğu için deneyimli kişiler tarafından uygulanmalıdır.
Kandaki asit-baz dengesizliği, solunum sıkıntısı veya nefes darlığı gibi durumlarda kan gazı testi ile kontrol edilir. Kan şekeri seviyeleri de bu şekilde gösterilir. Böbreklerin fonksiyonları da bu testlerle değerlendirilir. Vücudun daha fazla oksijene ihtiyaç duyup duymadığını belirlemek için bir kan gazı analizi gerekebilir.
Kan gazı değerleri için normal değerler şu şekildedir;
| Pa02 | 80 / 100 mm Hg Oksijen Seviyesi |
| HC03 | 21 / 30 mEq/L Bikarbonat Seviyesi |
| pH | 7.238 / 7.4 Asit Baz Dengesi |
| PaC02 | 35 / 45 mm Hg Karbondioksit Seviyesi |
Kan Gazı Ne Demek
Kan gazı ne demek normal kan değerlerinde bulunması gereken oksijen, karbondioksit ve asit baz dengesinin tanımıdır. Solunum sıkıntısı çeken kişilerde genellikle ilk olarak kan gazı değerlerine bakılır.
Kan gazı düşüklüğünün temel nedeni oksijen alınmamasından kaynaklanır. Arteriyel kan gazı testinde oksijen değerlerinin yeterli seviyeden daha düşük olması, kan gazı düşüklüğü olarak adlandırılır. Kan gazı yüksekliği ise bu durumun tam tersi olup, vücutta yeterli seviyeden daha üst düzeylerde oksijen olmasıdır.
Kan gazı örnekleri; kan gazının arteriyel ya da venöz kan örnekleri olarak adlandırılır. Çoğunlukla ekstremite adı verilen damarlardan alınır. Arteriyel kan alımı uzman kişiler tarafından uygulanmalıdır. Tıbbi olarak risk içeren bir kan alım türüdür.
Kan Gazları Nelerdir
Kan gazları solunum için vücutta barınan asit/baz dengesinin yanı sıra yeterli oksijen ve karbondioksit değerlerini içerir.
- Venöz kan gazı
- Artiyel kan gazı
Venöz kan gazı; venlerle kalbe giden damarlarda oksijenlenmemiş veya kirlenmiş kandır. Pulmoner arter tarafından kalpten akciğerlere giden damarlarda taşınabilecek oksijenlenmemiş kandır.
Artiyel kan gazı, kritik hastaların ve hastalıkların değerlerinin saptanması için bakılan değerdir. Artiyel kan gazı ile oksijen tedavisi gören kişilerin takibi yapılabilir, ani gelişen veya sebebi anlaşılmayan hastalıkların teşhisi de yapılabilir.
Kan Gazı Nasıl Ölçülür
Kan gazı testi için atardamardan alınan kan referans alınır. Bunun sebebi ise kalpten alınan kanın, akciğerlere kadar ilerlemesinden kaynaklanır. Bu test uzmanlar tarafından yapılır. Atardamara giden kan akış hızı diğerler bölgelere oranla daha yoğun olduğu için kanın uzman kişiler tarafından alınıp, ardından deliğin uygun şekilde kapatılması gerekir.
Kan Gazı Yorumlama
Kan gazı yorumlama için referans değerler göz önüne alınır. Referans değerlerin dışında bir durum söz konusu ise;
- Vücutta demir eksiliği söz konusu olabilir. Demir eksiliği durumunda anemiden kaynaklanan akciğerler için sağlıklı oksijen alışverişi olmayabilir.
- Vücut içerisinde yeterli seviyede karbondioksit ve oksijen alışverişi yapılmaması da hastalığın kaynağı olabilir.
- Böbrekler yeterli seviyede veya düzgün çalışmıyor olabilir.
- Kronik kalp yetmezliği gelişmiş olabilir veya kalpte anormal durumlar söz konusu olabilir.
Kan Gazı Düşüklüğü Nedir
Düşük arteriyel kan gazı So2 seviyeleri oksijen eksikliğini gösterirken, normal değerler genellikle yeterli oksijen alımını gösterir. Kan gazı analizi sonuçları genel olarak birbirleriyle bağlantılıdır. Buna göre tüm sonuçlar mutlaka dikkate alınmalıdır.
Kan Gazına Neden Bakılır
Solunum problemleri, nefes darlığı, kusma veya mide bulantısı gibi oksijen/karbon dioksit veya pH dengesizliği semptomlarınız varsa, bir kan gazı testi lazım olabilir. Bilinen solunum, metabolik veya böbrek sorunlarınız varsa veya solunum sıkıntısı yaşıyorsanız, kan gazı ölçümleri gerekebilir.
Kan Gazı Yorumlama
Arteriyel kan gazının yorumlanması, durumu ağır hastalar için çok önemlidir. Özellikle yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşireler günlük olarak kan gazı ölçümü yapmaktadır. Arteriyel kan gazı analizinde oksijenasyonu ölçmek için Pao2, ventilasyonu ölçmek için PaCo2 gereklidir.
Asit-baz dengesi gaz değişimi için çok önemlidir. Co2 ve HCo3 arasındaki denge, normal asit-baz dengesini belirler. Genel olarak pH, ilk değerlendirmede bir faktördür. Bu, durumun alkedemi mi yoksa asidemi mi olduğunu gösterir.
Kan Gazı Yükselirse Ne Olur
Anormal derecede yüksek arteriyel kan gazı olması, hastanın önemli ölçüde susuz kaldığını ve sigara gibi tütün ürünleri kullandığını gösteriyor. Anormal derecede yüksekse kalıcı kalp yetmezliğinin gelişmiş olabileceği de bir nebze düşünülebilir.
Eğer karşınızda bu şekilde yorumlanan bir durum oluşursa ilk aklınıza gelmesi gereken hususlar bunlardır.
Kan Gazı Normal Değerleri
Kan gazı seviyeleri ve anlamları, bir doktorun solunum güçlüğü veya akciğer rahatsızlığı olan hastalarda semptomların kaynağını belirlemesine yardımcı olabilir. Arteriyel kan gazı için pH referans aralığı 7,35 ile 7,45 arasında olmalıdır.
Kandaki oksijenin kısmi basıncını temsil eden Po2, hastanın kanındaki oksijen içeriğinin bir ölçümüdür. Düşük po2, 75 ila 90 mmHg tipik referans aralığının altında olan 60 mmHg’nin altındaki olduğu zaman tanımlanır.
Kan gazı ne için bakılır?
Solunum veya nefes darlığı gibi durumlarda; kan içerisindeki oksijenlenme ve baz/asit değerlerini ölçmek için kan gazı testine başvurulur.
PaO2 neden düşer?
Kanda erimiş olan oksijenin oluşturduğu parsiyel bir basınç olup, kişinin yaşı ilerledikçe düşer.
Kandaki oksijen miktarı kaç olmalıdır?
Sağlıklı bir insan vücudunun kandaki oksijen oranı için kabul edilen normal değerler yüzde 95 ila 100 arasındadır.
